İlk altı ayda konut satışlarında bir düşüş olduğunu kaydeden Ege Yapı Yönetim Kurulu Başkanı İnanç Kabadayı, şimdi seyredilen tempoda dahi gitsek 1 buçuk milyon adet bir sayının yılda yakalanmış olacağını dile getirdi.
Bloomberg HT’nin sorularını yanıtlayan Karadayı, faizlerde bir sıkıntı olduğuna dikkat çekerek, “Birinci el konutların payı yüzde 30’lar seviyesinde ilk 6 ayda burada bir düşüş var. Biliyorsunuz konut kredisi ile ilgili sınırlamalar var, BDDK’nın düzenlemiş olduğu.
Bir konutu olanlar ikinci veya üçüncü konutu alırken kredi kullanamıyorlar daha doğrusu yüzde 20’si kadar kredi kullanabiliyorlar. Bu da ipotekli mortgage dediğimiz konut satışlarına bir baskı oluşturuyor. Üretimde de Türkiye’nin ihtiyacı olan 700 binlik bir konut üretimi ama şu anda bunun yüzde 15 daha altındayız. Biliyorsunuz bizim sektörümüz konut kredisine çok duyarlı, faiz oranlarının yüksekliği tabi önemli bir nokta. Bizim de markalı konut geliştiricileri olarak Yılbaşında iyi başlamıştık ama Merkez Bankasının daha sonra faizleri tekrar yüzde 46’ya çıkartması bir miktar süreci yavaşlattı.
Temmuz ayında biz de iyi bir indirim olacağını öngörüyoruz. Yılın ikinci yarısında da hem enflasyon bir nebze kontrol altına alındı biz bunu kendi maliyetlerimizden de görebiliyoruz. Yılın ikinci yarısından daha umutluyuz tabi yapılması gereken düzenlemeler de var daha umutluyuz” diye konuştu.
“İkinci yarıda reel artıya gececeğini öngörüyoruz”
Karadayı’nın soruları verdiği yanıtlar ve yaptığı değerlendirmeler özetle şöyle;
Türkiye için gayrimenkul ve konut en önemli tasarruf aracı. Son dönemde altındaki yükselişten de gayrimenkule çok ciddi geçişler olduğunu düşünüyorum. Gayrimenkulde ikinci elde de çok büyük bir aktivite var. Bizim takip ettiğimiz bir başka önemli veri de gayrimenkulün reel değerlendirilmesi. Nominal artış yani enflasyondan arındırılmış artışa baktığımızda artık gayrimenkulün ikinci yarısında reel olarakta artıya geçeceğini öngörüyoruz. Faizlerde de bir indirim olursa ikinci yarısında tüketicinin eğiliminin daha fazla olacağını düşünüyoruz. Konutta talep tarafında hiçbir problem yok ve çok da ihtiyaç var. Biliyorsunuz şu anda konut sahiplik oranı yüzde 56’lar seviyelerine geriledi, burada Avrupa ortalaması yüzde 69. Bizim konut sahiplik oranını artırmamız lazım. Burada en önemli nokta konut kredisine ulaşım, buranın iyileşmesi erişebilirliliği kolaylaştıracak. Biz firmalar olarak vadelendirmeler de yapıyoruz.
“Arsa maliyeti önemli bir kalem”
Şu anda kira enflasyonu normal enflasyonun iki katı. O yüzden bizim sektöre yoğun bir şekilde konutta ortaya koymamı lazım. Dün Çevre ve Şehircilik Bakanı açıklama yaptı biliyorsunuz; Türkiye genelinde bir kiralık konut üretecek Çevre Bakanlığı, bu bence önemli bir adım. İstanbul’da ve tüm ihtiyaç olan şehirlerde. Bakanlık adına kiralık konut üretilecek. Arsa maliyeti bizim için en önemli maliyet, maliyetleri düşürerek de kiralık konut üretmeyi de teşvik etmek lazım. Şirketlerin elinde tuttuğu konutlarda stoğunu kiraya verdiğimizde yüzde 20 bir KDV yükü var. Biz bunun yüzde 1’e düşürülmesini talep ediyoruz. Yüksek KDV yüzünden de şirketler kiralamaya sıcak bakmıyor. Bu adımlar atılırsa kira fiyatları da belli bir düzeye gelir.
“Operasyonel kârlılığın büyük bir kısmını kredi maliyetleri götürüyor”
İnşaat demiri maliyetinde yüzde 30 bir düşüş var. Ancak işçiliklerde yüzde 240 bir artış var. İnşaat maliyetlerinde bundan sonra büyük artışları görmeyeceğimizden eminiz.
Önümüzdeki dönem enflasyonda kademe kademe yavaşlayacağını düşünürsek maliyetlerde de düşüşler devam eder. Operasyonel kârlılığın büyük bir kısmını kredi maliyetlerinin götürdüğünü görüyoruz. Kredi maliyetleri operasyonel karlılıkları eritiyor. Kredi maliyetlerinin düşmesi sektörün daha da canlanması ve istihdamın artması için çok önemli. Yatırımların da canlanması için çok önemli.
Bizim konutta yurtdışı yatırımı da daha çok çekmemiz lazım, yabancıya satışta da büyük düşüş var. Umudumuz tabi önümüzdeki dönem yabancı yatırımcının geri dönmesi, nasıl turizmi pazarlıyoruz aynı şekilde konut sektörü için de aynı çalışmaları yapmamız gerekiyor. Eskiden çok yoğun fuarlara gidilirdi ama şimdi biraz yavaşladı. Yine bölgesel alakanın önümüzdeki dönem artacağını öngörüyorum.
“600 konutluk bir teslim projemiz var”
Bizim İstanbul ve İzmir’de hali hazırda devam eden projelerimiz var, Ispartakule’de 600 konutluk bir teslim projemiz var, İzmir Urla ve Çekmeköy’deki konut projemizin de telimine hazırlanıyoruz. İzmir Alsancak’ta projelere başlamıştık, İstanbul Esenyurtta bir toplu konut projemiz var. Şile’de bir villa ve otel olarak karma bir projeye başladık, yılın ikinci yarısında Beyoğlu Hasköy’de bir projemiz hazırlıklara başladık.
Yurtdışında da hem Yunanistan hem de Birleşik Arap Emirliklerinde, Dubai’de, 2 tane proje hazırlığımız var. Amerika, Washington D.C’de de bir konut projesine başlayacağız. Biz genelde konut üzerine çalışıyoruz ama en son İzmir’deki ve Şile’deki projelerle otelleri de buna ekledik.
