Fransız Alexander Vallaury tarafından 1898’de ihtişamlı bir otel olarak inşa edilen “Prinkipo Palas” oteli, ruhsat verilmemesi üzerine 1900’lerin başında bir Rum tarafından satın alınarak yetimhane olarak kullanılması şartıyla Fener Rum Ortodoks Patrikhanesi’ne bağışlandı. Bu tarihi yapı 1964’te kapısına kilit vurulana kadar yaklaşık 5 bin 750 Rum yetime yuva oldu. 54 yıldır tek bir çivi bile çakılmadı. Kaderine terk edilen Büyükada Rum Yetimhanesi yıllardır yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya.
ÇATI VE ZEMİNDE ÇÖKMELER YAŞANIYOR
Büyükada Rum Yetimhanesi, adanın yüksek bir yerinde yer alırken, özellikle kış aylarındaki olumsuz hava koşulları binadaki tahribatı artıyor. Yetimhanenin çatı kısmında çökmeler meydana gelirken, yere çatıdan parçaların düştüğü görülüyor. Artık yok olmanın eşiğine gelen ve yıllardır çökme tehlikesi yaşayan yetimhanenin zemininde de çökmeler oluştuğu fark ediliyor. Zamanında binlerce yetime yuva olan 206 odalı yetimhanenin giriş katında kalan bir piyano ise dikkat çekiyor. Yetimhane bahçesine çökme riskine karşı patrikhane izni olmadığı takdirde kimse alınmıyor. Adayı ziyaret edenler demir tellerin arkasından bu yapının fotoğraflarını çekiyor.
AVRUPA’NIN TEHLİKE ALTINDAKİ 7 KÜLTÜREL MİRASI ARASINDA
Binanın mülkiyetiyle ilgili tartışmalar uzun yıllar devam etti. 2010’da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), yapının Rum Ordodoks Patrikhanesi’ne devredilmesine karar verdi. Europa Nostra ve Avrupa Yatırım Bankası 2018 yılında Avrupa’nın tehlike altındaki kültürel miras alanlarını belirlerken Büyükada Rum Yetimhanesi’ni de unutmadı. Tarihi yapı bu listeye alındı. O dönemde restorasyon umudu doğdu ancak yine harekete geçilmedi.
“AÇIKÇASI ÜZÜCÜ BİR DURUM”
60 yıldır Büyükada’da yaşayan Gülizar Karataş, Büyükada Rum Yetimhanesi’nin restore edilmesini istiyor. Adaya geldiği dönemde yetimhanede öğrenci olmadığını belirten Karataş, “O zaman kimse gidip okumuyor. Talebe yoktu. Yapsalar iyi olur” şeklinde konuştu. Arkadaşıyla birlikte Büyükada’yı ziyaret eden Enes Faruk Şahin, “2010 yılında Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Fener Rum Patrikhanesi’ne verdi. Şu an bakımsız olarak duruyor. Açıkçası üzücü bir durum. Umarım bunun için bir önlem alınır” ifadelerini kullandı.
