Kısıtlamalar nedeniyle zor durumda olan esnafın kirasının pandemi döneminde de artışı devam etti. Beş büyükşehirdeki iş yeri kiralarında geçtiğimiz yıla oranla en çok mağaza ve dükkan kiralarında yükseliş yaşanırken, en fazla artış Bursa ve İstanbul’da oldu.
Covid-19 salgını nedeniyle bu yıl birçok iş yeri kepenk kapatma durumunda kaldı. Yılın hemen hemen tamamına yayılan kısıtlamalar nedeniyle iş yerleri zor durumda. Son günlerde artan vaka sayıları ek tedbirleri gerekli kılmasından dolayı da şu anda evlere servis ve gel al sistemiyle esnaflar bir şekilde salgınla mücadele etmenin yöntemlerini arıyor.
Esnafı bu süreçte en fazla zorlayan da artan işyeri kiraları oldu. Geçtiğimiz haftalarda kabine toplantısı sonrası yapılan açıklamaya göre esnaflara kira yardımı müjdesi verilmişti. Öncelikle taksi, dolmuş, servis işletmecisi, terzi, oto tamircisi, lokantacı gibi işletme sahiplerinin maddi destekten faydalanabileceği açıklanırken, en fazla artış hangi kategorilerde yaşandı? Hangi illerdeki işyeri kiraları daha falza artış gösterdi? İş yeri kiralarının yanı sıra konutlarda son durum ne?
EN FAZLA ARTIŞ DÜKKAN VE MAĞAZA KİRALARINDA
Gayrimenkul Borsası A.Ş. (GABORAS) verilerine göre bu dönemde Türkiye nüfusunun üçte birini kapsayan 5 büyükşehir arasında en fazla dükkan ve mağaza kiraları yükseliş yaşadı. Dükkan ve mağaza kiralarında en fazla artış yüzde 65 ile Bursa’da olurken, Bursa’yı yüzde 45 artış oranıyla İstanbul, yüzde 32 ile İzmir, yüzde 25 ile Ankara ve yüzde 20 artış oranıyla Antalya takip ediyor.
OFİS VE DEPOLARDA DA ARTIŞ VAR
İşyerleri kiralarında büro – ofis kategorisinde ise artış seyri devam ediyor. Buna göre geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre ofis kiralarında en fazla artış yüzde 25 ile İstanbul’da olurken, İstanbul’u yüzde 23 Artış oranıyla Antalya ve Ankara, yüzde 15 ile Bursa ve yüzde 12 artış ile İzmir takip ediyor.
Depo – antrepo kiralarında ise yüzde 33 artış ile en fazla artış oranına sahip olan il Ankara olurken, Ankara’yı yüzde 23 ile İstanbul ve yüzde 22 ile Antalya takip etmektedir. Bursa ve İzmir’deki depo kiralarına bakıldığında ise geçtiğimiz yıla göre yıl içerisinde fiyat artış ve inişleri yaşansa da yıl sonuna doğru geçtiğimiz yılın oranları gelerek yılı artış göstermeden kapatan iller oluyor.
Gayrimenkulde iş yerinin yapısal olarak dükkan – mağaza, büro – ofis, depo – antrepo olmak üzere 3 kategoride değerlendirildiğine değinen GABORAS Veri Direktörü Orhan Vatandaş, “Türkiye’nin pandemi döneminde büyümesi sürdü. Ancak, bir çok esnaf için de zor bir dönem devam ediyor. Ülkemizin itici gücü olarak kabul edilen KOBİ’lerimiz, ekonomik hayatı ayakta tutan dükkanlar ve üreticimizin gücü olan depoların GABORAS verilerimize göre enflasyonun üzerinde bir kira baskısına maruz kaldığını gösteriyor. Kiralık stokları ciddi oranda azalırken, bu konuda Devletimizin başlattığı kira desteği programının daralmayı hafifleteceğine inanıyoruz” diye belirtti.
| İşyeri kategorileri | Dükkan&Mağaza | Büro&Ofis | Depo&Antrepo |
| 2019-2020 | Artış oranı | Artış oranı | Artış oranı |
| Bursa | 65% | 15% | 0% |
| İstanbul | 45% | 25% | 23% |
| İzmir | 32% | 12% | 0% |
| Ankara | 25% | 23% | 33% |
| Antalya | 20% | 23% | 22% |
KONUT KİRALARINDA PANDEMİNİN ETKİSİ SÜRMEYE DEVAM EDİYOR
Bu yıl Covid-19 salgını nedeniyle çoğu firmanın evden çalışma sistemine geçmesi, insanların daha ferah alanlara geçerek pandemiyi en az sağlık sorunu ile atlatma beklentileri nedeniyle yazlık ve kırsal bölgelere yerleşimlerin oranını arttırdı. Buna paralel olarak yazlık ve kırsal alanlarda konut kiraları artış seyrini sürdürürken, nüfus oranı yüksek olan şehirlerde artış hızı yavaşladı. Bu yıl, geçtiğimiz yıla oranla en fazla artış yaşanan iller yüzde 60 ile Muğla, yüzde 57 ile Mersin, Yüzde 56 ile Antalya ve yüzde 50 ile İzmir olurken, bu oran İstanbul (% 20), Ankara (% 25) ve Bursa (% 11) gibi kentleşmenin yoğun olduğu illerde yüzde 25’in altında kaldı.
